Kompulsywne objadanie - problem, który wcale nie zaczyna się na talerzu.

Zdarza Ci się jeść mimo braku głodu, a potem czuć wyrzuty sumienia? Powtarzasz sobie, że „nigdy więcej” i „od jutra dieta”, a potem historia się powtarza. Wiele osób doświadcza czasami jedzenia pod wpływem emocji, jedzenia z nudów lub z ciekawości. Jeśli jednak czujesz, że nie masz nad tym kontroli, możesz mieć trudności z kompulsywnym objadaniem się. Kompulsywne objadanie to problem, który dotyka zarówno zdrowia fizycznego, jak i psychicznego, a jednocześnie często bywa bagatelizowany i spłaszczany.

Czym jest kompulsywne objadanie?

Kompulsywne objadanie (ang. Binge Eating Disorder, BED) to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się powtarzającymi się epizodami jedzenia bardzo dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, połączonymi z poczuciem utraty kontroli. Sam aspekt napadowości i utraty kontroli jest wspólny z bulimią, natomiast w odróżnieniu od bulimii, osoby doświadczające kompulsywnego objadania nie stosują regularnie zachowań kompensacyjnych w postaci np. prowokowania wymiotów, nadmiernych ćwiczeń czy restrykcyjnych głodówek po napadzie. Brak kompensacji z jednocześnie regularnymi napadami objadania, prowadzi często do nadmiernej masy ciała, co nie jest charakterystyczne dla bulimii. W związku ze współwystępującą nadwagą lub otyłością epizody objadania są sprowadzane często do przyczyny „bycia grubym” i rzadko są traktowane jako zaburzenie na poziomie emocjonalnym. Taka narracja często prowadzi do przekonania o braku tzw. „silnej woli” oraz dyscypliny, a podejmowane działania skupiają się na próbach zdyscyplinowania się, najczęściej bez przyglądania się emocjom i przyczynom objadania.

Objawy kompulsywnego objadania

Kryteria diagnostyczne dla zespołu napadowego objadania się wg skali DSM-5 to:

• jedzenie znacznie większych porcji niż inni w podobnym czasie i okolicznościach,

• poczucie braku kontroli nad tym, co i ile się je w trakcie trwania napadu

• występowanie wyraźnego niepokoju związanego z napadami

• występowanie przynajmniej 3 z poniższych objawów:

  • jedzenie szybciej niż zwykle

  • jedzenie mimo braku fizycznego głodu

  • jedzenie aż do uczucia fizycznego dyskomfortu z przejedzenia

  • jedzenie w samotności z powodu wstydu

  • poczucie winy, wstrętu lub smutku po epizodzie

• występowanie epizodów co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące

• brak regularnych zachowań kompensacyjnych

Możliwe przyczyny występowania napadów objadania

Kompulsywne objadanie ma złożone podłoże i zwykle wynika z co najmniej kilku czynników:

• psychologicznych, związanych z obniżoną zdolnością do rozpoznawania i regulowania emocji, traumą, niską samooceną, skłonnością do perfekcjonizmu

• biologicznych, związanych np. z zaburzeniem działania neuroprzekaźników regulujących apetyt i nastrój

• środowiskowych, związanych z przyjętymi wzorcami np. stosowanie jedzenia jako nagrody lub „na pocieszenie”

• utrwalonych nawyków i mechanizmów związanych z autoregulacją

Jak poradzić sobie z kompulsywnym objadaniem?

Najczęstszym błędem popełnianym podczas podejmowania działań mających na celu poradzenie sobie z kompulsywnym objadaniem jest zmniejszanie ilości jedzenia następnego dnia, narzucanie sobie restrykcji i sprowadzanie problemu do błędów żywieniowych i braku samodyscypliny. Jest to jednak problem, który ma źródło w sferze emocjonalnej i od tego miejsca należy zacząć rozwiązywanie go. Pomocna będzie nauka rozpoznawania emocji prowadzących do napadów, w czym dużym wsparciem będzie współpraca z psychodietetykiem, a dodatkowo konieczna może być psychoterapia.